مهارت های موفقیت در تحصیل

آشنایی و به کارگیری مجموعه فنون و روش هایی که منجر به فهم بهتر مطالب درسی و پیشرفت و موفقیت تحصیلی می شود را مهارت های موفقیت در تحصیل می گوییم .

نقش والدین و مربیان در موفقیت تحصیلی

بهتر است ما به عنوان والدین یا مربیان ، از کودکی به فرزندان خود یاد بدهیم که چگونه یاد بگیرند تا ضمن پایداری مطالب آموخته شده قادر باشند تغییرات مفید و مطلوب را در خود بیش از پیش به وجود آورند . در شیوه های جدید آموزشی گفتن ، شرح دادن ، رونویسی کردن ، حفظ کردن و تلاش هایی از این قبیل را نمی توان آموزش نامید . آموزش بایستی به مغز تلنگر بزند و او را به سوی یادگیری سوق دهد و میل به یادگیری را در او تحریک کند . یادگیری بدون انگیزه و تفکر مانع کشف و بروز استعداد و خلاقیت فرزندان می شود ، اگر آموزش با تفکر و انگیزه توام باشد و یادگیرنده را درگیر کند ، منجر به یادگیری های عمیق در او می شود .

همان طور که در شعار آموزشی سازمان یونسکو آمده است :

اگر به من بگویی ، فراموش می کنم                  Tell me and I forget
اگر یادم بدهی ، به خاطر می آورم                 Teach me and I remember
اما اگر درگیرم کنی ، یاد می گیرم                Involve me and I learn  

انواع مهارت های موفقیت در تحصیل

از نظر صاحبنظران و کارشناسان آموزشی مهم ترین مهارت هایی که می تواند منجر به موفقیت تحصیلی شود به قرار زیر است که هر یک از این مهارت ها در بروشورهای جداگانه به صورت مستقل ارائه خواهند شد . رمز برخورداری از این مهارت ها دانستن ، تمرین و به کارگیری هرچه بیشتر آن هاست .

هدف گذاری
برنامه ریزی درسی
روش صحیح مطالعه
تقویت حافظه
تمرکز و دقت
تغذیه و استراحت
امتحان
آرامش
مدیریت زمان
کنکور

هدف

هدف موضوع یا جایگاهی است که برای رسیدن به آن فکر و تلاش می کنیم . اگر ندانیم به کجا می رویم رسیدن به مقصد دشوار و به تعبیری ناممکن است . شاید به جرات می توان گفت یکی از مهم ترین دلایلی که دانش آموزان در کنکور موفق نمی شوند ، نداشتن هدف است . پاسخ بسیاری از دانش آموزان به این سوال " دوست داری در چه رشته دانشگاهی قبول شوی ؟ "این است که " فرقی نمی کند ، فقط یک رشته خوب باشد !"پس برای موفقیت اولین گام " انتخاب هدف" است .

برنامه ریزی 

برنامه ریزی حرکتی هوشمندانه ، منطقی و مرحله بندی شده برای رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده است .صاحبنظران علم مدیریت معتقدند : اگر 20 درصد از زمان خود از صرف برنامه ریزی کنیم ، 80 درصد باقیماند ه را با اطمینان بیشتری قدم برخواهیم داشت . 

مطالعه

نتیجه تحقیقات بیانگر آن است که بیشترین اطلاعات از طریق مطالعه به دست می آید ، بنابراین مطالعه مهم ترین شیوه یادگیری است که با خواندن ، یادداشت برداری ، مرور کردن و تمرکز همراه است .مطالعه بدون شناخت و به کارگیری روش صحیح مطالعه ممکن است نه تنها موفقیت تحصیلی را به همراه نداشته باشد چه بسا زمینه بی علاقگی فرد را از درس و تحصیل نیز فراهم نماید .برای کسب موفقیت تحصیلی علاوه بر داشتن علاقه به مطالعه ، آشنایی با روش صحیح مطالعه نیز ضروری است .
روش صحیح مطالعه نیازمند آگاهی از تکنیک ها ، شرایط ، موقعیت ها و عوامل محیطی است که به نسبت نوع درس مورد مطالعه متفاوت است . به کار بردن فنون ماهرانه مطالعه ، آن را آسانتر و لذت بخش تر می نماید و در نتیجه علاقه به مطالعه را افزایش می دهد .

حافظه 

مغز انسان دارای میلیاردها سلول زنده است و در صورتی که روش صحیح استفاده از این توانایی نامحدود را بیاموزیم از موفقیت لذت خواهیم برد . مغز انسان از دو نیمکره چپ و راست تشکیل شده است . نیمکره چپ مربوط به حفظیات ، فرمول و محاسبات است و نیمکره راست مربوط تصویر ، رنگ ، خلاقیت و نمایش است . بیشتر انسان ها از نیمکره چپ خود استفاده می کنند در حالی که حافظه بلند مدت ، روش رسم نمودارهای حافظه و رعایت فواصل زمانی مرور درس ها و منحنی فراموشی به ما کمک خواهد کرد که در مطالعه و یادگیری دروس احساس موفقیت بیشتری داشته باشیم .

تغذیه و استراحت 

کسب موفقیت تحصیلی مستلزم توجه به تمامی نیازها از جمله نیاز جسمی ، عاطفی ، اجتماعی و ... می باشد . آگاهی از روش های تغذیه و استراحت صحیح می تواند در موفقیت تحصیلی موثر باشد . برای مثال این که بدانیم :

- مصرف چه مواد غذایی حافظه را تقویت می کند ؟
- کدام مواد غذایی خستگی را کاهش داده و بازدهی بیشتری ایجاد می کند ؟
- شب قبل از امتحان – کنکور ، صبح امتحان – کنکور مصرف چه مواد غذایی بهتر است ؟
- میزان و فواصل خواب و استراحت در برنامه ریزی درسی تا چه حد است ؟
- چگونه می توان با کنترل عوامل محیطی و به کار بردن راهبردهای رفتاری بیشترین انرژی را در هنگام خواب دریافت کرد ؟

امتحان

در امتحان معمولا چیزی بالاتر از معلومات شخصی فرد را مورد آزمایش قرار می دهند . گاهی افراد اظهار می دارند درس را خیلی خوب خوانده اند اما از امتحان نتیجه دلخواه را کسب نکرده اند . در امتحان فکر ، آرامش ، نظم ، توانایی انتقال و میزان دریافت و درک مطلب فرد نیز مورد سنجش و اندازه گیری قرار می گیرد . کسب فنون و مهارت های ( قبل از امتحان – حین امتحان – بعد از امتحان ) به دانش آموزان کمک می کند تا بر موفقیت تحصیلی خود بیفزاید .

آرامش 

هر پدیده و موقعیت جدیدی با اضطراب و نگرانی همراه است درس پاسخ دادن ، امتحان ، کسب رتبه برتر در کلاس ، کنکور و ... همه این ها به میزانی که در تجربه نیامده باشد اضطراب آورتر است . از آن جایی که داشتن آرامش در مواقع بروز اضطراب نقش موثری در موفقیت تحصیلی دارد .

مدیریت زمان

موفقیت تحصیلی در گرو توجه ویژه دانش آموزان به عامل " زمان " است . زمان صحیح برای برنامه ریزی ، مطالعه ، استراحت ، مرور درس ها و از همه مهم تر مدیریت زمان در جلسات آزمون .
دانش آموزانی هستند که با داشتن اطلاعات علمی بسیار بالا به دلیل عدم " مدیریت زمان "  در جلسه آزمون فرصت نمی کنند به همه سوالات پاسخ دهند . به خاطر داشته باشیم حتی کسب رتبه های برتر در کنکور فقط با داشتن اطلاعات علمی میسر نیست ، زیرکی و استفاده درست از وقت نیز نکته مهمی است که بایستی به آن توجه نمود .

کنکور 

با اذعان به این که ورود به دانشگاه به هیچ وجه به منزله موفقیت در زندگی محسوب نمی شود ولی از نظر مراحل تحصیلی رسیدن به قله تحصیل در مدارس ، شرکت در آزمون کنکور ورود به دانشگاه می باشد که خود نیازمند تکنیک ها و مهارت های ویژه ای است که متاسفانه خیلی ها فقط یکی دو سال آخر دبیرستان به فکر آن می افتند ، در صورتی که اگر از قبل جزء اهداف ما قرار گرفته باشد رسیدن به آن بسیار سهل و آسان است و در این موضوع توصیه های کاربردی فراوانی وجود د ارد.

ولی باور داشته باشیم که :

" اگر کوهنورد بداند که می خواهد به کدام قله برسد حتما فاتح آن خواهد شد ."